Jaiseri Writes

कान्छा महारानीबाट आश र त्रास दुबै थियो । आश इतिहासको एक महत्वपूर्ण अध्याय महिलाबाटै रचित, महिलाबाटै अनुवादित र महिलाकै दृष्टिबिन्दुबाट व्यक्त गरिएको प्रति थियो भने त्रास केहि गरि मन परेन भने के गर्ने भन्ने थियो । शिवा शाहको द अदर क्वीन को नेपाली अनुवाद कान्छा महारानी पढिसकेपछि मिश्रित अनुभव भयो । इतिहासका कतिपय नजानिएका पाटाहरु यो किताबमा भेटियो । इतिहास बारे थप जान्ने तलतल किताबले दियो । यसैमा उल्लेख कुराहरुको बारेमा थप खोज्ने क्रममा पर्सिभल ल्यानडनको नेपाल किताब सम्म हात प¥यो । (यो महत्वपूर्ण किताब छ पाएसम्म एक प्रति संग्रह नै गर्न अनुरोध छ ।) त्यस्तै नेपाल हुँदा धुमधुमती खोजेको डोरबहादुर विष्टको भाग्यवाद र विकास किताब पनि अन्तिममा आफ्नै ल्यापटपमा भेटियो । त्यसैले पनि यो कितबको पठन उपलब्द्धिमुलक नै रह्यो । कान्छा महारानी उपन्यासले साम्राज्यलक्ष्मीको दृष्टिविन्दुबाट सुगौली सन्धी पछि र जंगबहादुरको उदय पूर्वको कथा बोकेको छ । यस अघिका इतिहासका पुस्तकहरुमा खासै महत्व नदिइएका घटनाहरुलाई पनि विस्तारमा उल्लेख गरेर त्यसको एक काल्पिनिक चित्र पाठकका मनमा छोड्न पुस्तक सफल भएको छ । जस्तो जंगबहादु...

 २०२९ को मदनपुरस्कार पाएको कृति भनेर पढेको । नाम पनि रोचक लागेको थियो । पढ्न निकै समय लाग्यो । के पढियो खासै मेसो पाइएन । दिमाग बुच्चो हुॅदै गएको पो हो कि ! खै केहि थाहा भएन । *** थपथाप: मैले साँच्चिकै नबुझेरै यहाँ त्यस्तो भनेको हो । रवि रोदन र दिलिप ज्ञवालीजीले दिएको सूचनाले गज्जबको सहयोग गऱ्यो । लिंक पोष्ट गर्ने राईजीलाई पनि धन्यवाद। "मेरी आमाले आत्महत्या गरेको देश" कविताको पृष्ठभूमी बल्लभकी आमाले खुकुरीले गला काटेको घटना हो भन्ने जान्दा कविताप्रति एकदमै फरक दृष्टिकोण बन्दो रहेछ । पति जेल पर्दा जुद्धशम्सेरसँग गुहार गरेर छुटाएकी पत्नीमाथि सौता हाल्दा विवादको चरम त्यहाँसम्म पुगेको रहेछ ।  तर एउटा प्रश्न फेरि उठ्यो: कविता बुझाउन अर्को निवन्ध लेख्नपरे सो कवितालाई राम्रो भन्न मिल्ला ?  कविता आफैमा पूर्ण हुनुपर्ने हैन र ? आमा प्रतिको अन्याय खुलाई दिएको भए कविता महिला हिंसा विरुद्धको कविता बन्थ्यो होला । २६ कथाको संग्रहमा १ त बुझियो । बाँकि २५ बुझ्न अझै कतिवटा निबन्ध पढ्ने होला ?  "पागल" कविता पनि सन्दर्भ सहित पढ्दा मजा आउँछ तर सन्दर्भ रहित पढ्दा पनि मजा नै आउँछ । बल्लभ ...